بسیاری از گیاهان علفی دارای ترکیباتی هستند که علاوه بر خواص دارویی، اثرات بیولوژیکی نیز دارند.
آنها دارای ترکیباتی با خواص متعدد از جمله هیپولیپیدمیک، کاهش قند خون، آنتی اکسیدان و محافظ کبد هستند که در سطوح مختلف مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند.
یکی از این گیاهان با نام علمی Berberis vulgaris، زرشک است.
زرشک فله 1401 از کیفیت بسیار بالایی برخوردار می باشد.
مهمترین ترکیبات شناسایی شده در این گیاه عبارتند از: بربرین، اکسی کانتین، پالماتین، برولسین، بربامین، کلمبامین، جاتروریزین، کوپتیزین و بربامین.
علاوه بر آلکالوئیدها، اسیدهای آلی مانند اسید چلیدونیک، اسید سیتریک، اسید مالیک، رزین، تانن، پکتینیک و مواد موسیلاژیک از ترکیبات زرشک هستند.
در این مقاله سعی شده است تا نقش و تأثیر عصاره زرشک بر اندام های مختلف بدن مشخص شود.
نتایج نشان داد که بربرین در واقع حساسیت به انسولین را افزایش می‌دهد و قادر به مهار آلفا گلوکوزیداز، آدیپوژنز است و در نتیجه به عنوان یک عامل ضد چاقی و کاهش قند خون عمل می‌کند.
بربرین چگالی کلسترول و تری گلیسیرید سرم را کاهش می دهد و می تواند عملکرد آنزیم های کبدی را بهبود بخشد، بنابراین می توان آن را به عنوان یک عصاره گیاهی هیپولیپیدمیک و محافظ کبد پیشنهاد کرد.
اثرات محافظتی کبدی این عصاره احتمالاً به دلیل خواص آنتی اکسیدانی آن است.
مطالعات نشان داده است که زرشک فواید سلامتی بی شماری از جمله خواص ضد التهابی دارد.
علاوه بر این، می توان از آن به عنوان یک گیاه دارویی برای درمان انواع اختلالات مانند دیابت، بیماری کبد، درد کیسه صفرا، بیماری های گوارشی، مجاری ادراری و سنگ های صفراوی استفاده کرد.
با این حال، مطالعات بیشتر در این زمینه و انجام تحقیقات متمرکز و فشرده تر در این زمینه توصیه می شود.
با توجه به خطرات متعدد ترکیبات شیمیایی مانند مقاومت دارویی، مشکلات زیست محیطی، هزینه های بالای تولید و عوارض جانبی، تمایل به استفاده از گیاهان دارویی در تمامی علوم مرتبط با سلامت رو به افزایش است (رجائیان و همکاران، 1381 ▶).
قرن هاست که گیاهان دارویی تنها منبع در دسترس برای درمان دردها و آرام کردن دردهای انسان بوده اند.
در عصر حاضر، علیرغم پیشرفت های چشمگیر در تولید و استفاده از داروهای مصنوعی، گیاهان دارویی در تمام اشکال دارویی خود همچنان به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرند.
ایران به دلیل تنوع آب و هوایی دارای پوشش گیاهی غنی به ویژه گیاهان دارویی و در نتیجه سابقه طولانی در طب سنتی بوده است که توجه ویژه به این منابع ارزشمند را منطقی می کند (چنگیزی آشتیانی و همکاران، 1392 الف.
